Arkadaşlar tekrar merhaba. Thales'ten devam etmek isterim. Thales, bilindiği üzere döneminin üstün zeka sahibi filozoflarındandır. Astronomi üzerinde de mısırlılardan öğrendiği teknikleri geliştirerek önemli incelemeler,araştırmalar yapmıştır. Diyeceksiniz ki, ne alakası var astronomi ile finansal piyasaların...Aslında biraz var. Thales; kurmuş o zamanlar bağlantıyı. Uzattım farkındayım. Kısaca o dönemlerde üst düzey İyon yönetici ve tüccarları Thales'in bilim adına yaptığı araştırma ve incelemelerin gerçek hayatta pek de bir işe yaramadığını iddia ederler, hatta Thales'e yer yer "madem o kadar biliyorsun o zaman bu bildiklerinle neden para kazanamıyorsun???" şeklinde çıkışırlar. Ama Thales'in asıl amacı para kazanmak değildir, ama kazanılabileceğini de uygulamalı olarak ispat etmek ister.
Thales ne yapar? Özetle Thales, o yıl hasat mevsiminde astronomi ve meteorolojik araştırmalarının sonucu olarak zeytin rekoltesini tahmin etmeye (forecasting) çalışır (şu an Ticaret Borsaları'nda mühendislerin bilimsel olarak yaptığı tarım ürünleri rekolte tahminleri gibi), başarılı da olur. Tahminleri doğrultusunda o yıl zeytin rekoltesinin diğer ürünlerinkinden daha yüksek olacağı sonucuna ulaşır. O zaman diğer tarım ürünleri değil de zeytin üzerine birşeyler yapılabileceğine kafa yormaya başlar . Hasat mevsiminden önce kış aylarında zeytin pres makinaları sahipleriyle görüşür ve onların pres makinalarının hasat dönemi için kullanım hakkını satın almak ve satın aldığı bu "hak" için ödemeyi hasat sonunda yapmak üzere anlaşır. Hasat mevsimi geldiğinde araştırmaları doğrultusunda gerçekleşen zeytin hasatının yüksek olması neticesinde sahip olduğu bu "hak"kı zeytincilere(çiftçilere) çok daha yüksek fiyattan kiralar. Dolayısıyla aslında satın aldığı "hak"kı kullanmaz ve onu devreder. Aradaki yüksek tutarlı fark da Thales'in bilimsel çalışmalarının para kazandırabilceğinin ispatı olmuştur. Rivayete göre Thales bu tecrübeden sonra İyon hükümdarının danışmanı olmuştur.
Arkadaşlar çok karmaşık değil aslında Thales'in yaptığı. Günümüzde (Thales'ten yaklaşık 2500 yıl sonra) bu işlemler finans piyasalarında "options" veya Türkçesiyle "opsiyon" olarak geçer. Aslında Thales bir "call (alım) opsiyonu" satın almıştır. Pozisyonu ise bu opsiyonu devrederek "hedge" etmiştir, yani kendi riskini sıfırlamıştır. Aradaki fark da "kar"dır. Son bölüm şu an biraz karmaşık gelebilir, ancak açığa kavuşturmaya çalışacağım...
Son söz: Aslında Türev Piyasaların, tarihindeki ortaya çıkış yerinin şu an üzerinde yaşadığımız topraklar olması ne garip değil mi...
Devam edeceğim...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder