Bilgisayar mühendisleri ve emeğin karşılığı

Bilgisayar mühendislerinin örgütlü bir meslek olamaması, buna bağlı olarak halen net bir meslek tanımı yapılamaması gibi nedenler; yeni mezun meslektaşlarımızın iş arama, iş tanımı belirleme ve hakettiği ücreti alma konusunda sıkıntılar yaşamasına neden olmaktadır.

İşverenlerin ücret politikaları genellikle düşük maaş ve belirsiz iş tanımları ile Bilgisayar Mühendisini birkaç yıl bağlayacak sözleşmeler ile karşımıza çıkıyor. Yeni mezun bir mühendis, yol gösterecek biri yoksa, mesleğinin ilk yıllarında düşük ücretler ile yada ücretsiz çalışıyor.

İş başvurularında ve işe girerken bir mühendisin kendi emeğinin karşılığını belirlemesi gerekir. Bu değerlendirmeyi doğru yapabilmek için bir çok etkeni gözönünde bulundurmak gerekir ki bunları bilgi toplama, hesaplama ve değerlendirme aşamaları olarak tanımlayabiliriz. Bugün Bilgisayar Mühendisleri kendi mesleğine sahip çıkamadığı için aşağıda belirleyeceğimiz çalışma koşulları ancak bilgi olarak kalacak, belki iş seçiminde yardımcı olacak; ancak asıl belirleyici yine işveren olacaktır.

Kendi ücretinizi belirlemek için bilgi toplamak ile başlamak doğru olacaktır.

Yeni mezun ile deneyimli mühendislerin değerlendirmeleri sırasında gözönünde bulundurması gereken ortak kriterler olduğu gibi farklı olanlarda vardır.

Ortak olarak değerlendirilebilecekler arasında şunları sayabiliriz:

● Mezun olunan üniversite
● Yapılacak iş
● Başvurulan işin gereklilikleri ile Mühendisin iyi bildiği/uzman olduğu alanların örtüşmesi
● Başvurulan pozisyonun iş yükü, fazla mesai oranı
● Çalışılacak şehir
● Staj yeri ve çalışma konusu

Deneyimli mühendisler ek olarak şu verileri de hesaplarında bulundurmalıdır:

● Yüksek lisans (Bazı kurumlar için sadece artı değerdir, maaşa katkısı bulunmaz)
● Önceki iş deneyimi süresi
● Önceki iş deneyimi alanı
● Önceki işyerinde çalışılan ekibin ve projenin büyüklüğü
● Önceki işyerinde aldığı maaş
● Önceki işyerinde ünvanı

Görüldüğü gibi birkaç yıllık deneyime sahip bir mühendisin, bilgi toplama aşamasında elinde daha çok veri olacaktır. Deneyimli mühendisler için belirtilen maddeler aslında, yeni mezun meslektaşlarımızın iş seçerken geleceğe dönük düşünmelerine de yardımcı olur; hangi sektörde ilerlemek istiyorlar, ne kadar büyük bir ekipte yer alacaklar v.b.

Kendinize ait bilgileri topladıktan sonra, elinizdeki internet, arkadaşlar, tanıdıklar v.b. gibi kaynaklardan faydalanarak ortalama ücretler, firmalar ve çalışma koşulları ve alanları hakkında bilgiler toplamaya çalışın. Meslek odaları bu tür bilgileri almak için çok iyi fırsatlar sunarlar; sizden deneyimli, size yol gösterebilecek meslektaşları buralarda bulabilirsiniz.

Uluslararası ücret belirleme hizmeti veren sitelerden salaryexpert[1]'e göre İstanbulda Yazılım Mühendisi olarak çalışan mühendislerin yıllık kazancı 62,033 ile 101,713 YTL arasında değişirken ortalama 78,325 YTL dir. Bu ortalamanın doğruluğu tartışılabilir, ancak meslek hayatını 25 yıl olarak düşünürsek ve 12 yıllık deneyime sahip bir Bilgisayar Mühendisinin brüt maaş toplamını hesaplarsak bu ücret aralığı gerçekçi gelecektir.

Bu kaynağa göre Ücret aralıklarını üç büyük şehir için YTL olarak özetleyecek olursak:

İş Tanımı: Yazılım Mühendisi
En düşük Ortalama En yüksek
Istanbul - 62,033 78,325 101,713
Izmir - 53,331 67,337 87,444
Ankara - 53,331 67,337 87,444

Ancak bu ücretler yeni mezun Bilgisayar Mühendislerine doğrudan yardımcı olmayacaktır. Bugünkü koşullarda iyi bir üniversiteden mezun olmuş olsa da 1000 YTL aylık maaş ile işe başlayan meslektaşlarımız olduğunu biliyoruz.

Firmalar hakkında bilgi toplamak için ise öncelikle kendi sitelerine girin, sonra dışarıdan nasıl biliniyorlar öğrenmek için nasil1firma[2] ve sözlük[3] gibi sitelerden yararlanın.

Yeterli yada mümkün olan bilgiyi elde ettikten sonra hesaplama aşamasına geçebiliriz. Hesaplama yaparken kendinize verceğiniz puanları kullanırsınız ancak bu puanlama görece bir aşamadır, sizin için izmir'de çalışmak 3 puan olabilir, ama karşılığında daha düşük ücret alacağınızı bilmeniz gerekir.

Emeğinizin değerini belirledikten sonra, değerlendirme yapabilirsiniz. Değerlendirmelere yaşamak istediğiniz şehir, çalışmak istediğiniz sektör, içinde bulunacağınız ekibin büyüklüğü, yeni işyerinin size kazandıracakları gibi daha soyut kriterleri de katarak başvurularınızı ve talep edeceğiniz ücreti buna göre şekillendirin. Kişisel kriterlerinizi belirlerken ek kaynak olarak "Doç. Dr. Göktürk Üçoluk[4]"un yazısını okumanızı önerebilirim. Önce siz kendinizi tartın; ne bildiğinizi, ne istediğinizi iyi bilin; "ne iş olsa yaparım" düşüncesi güzensizlik yaratacaktır.

Tüm bunlardan sonra son aşamaya gelirsiniz; son aşama "pazarlık", bu itici kelime kimi iş bilmezlerin hakettiğinden çok daha fazlasını, kimi gizli dehanın da hiçbirşey alamamasına neden olacak kadar güçlüdür. Ve biz ne yazıkki pazarlık yapmak zorundayız, "emeğin pazarlığı" nı.

Kaynaklar:
[1] http://www.salaryexpert.com
[2] http://www.nasil1firma.com/
[3] http://sozluk.sourtimes.org/
[4] http://e-bergi.com/2008/Nisan/Bilgisayar-Muhendisligi