Yöneylem araştırması

4. sınıfta seçmeli ders olarak verilen yöneylem araştırması'nı, o günlerde kelime anlamı itibariyle bile anlamakta zorluk çektiğimden olsa gerek, seçme gereği duymamıştım. Bugün ise kaçınılmaz şekilde karşıma çıkmış durumda :)

Günlük hayatta doğrudan kullanılacağını düşünmüyorum ama karar verme yöntemlerinin matematiksel olarak modellenmesi üzerine uğraşan bu bilim dalını genel kültür olarak bilmek, ihtiyaç olduğunda kullanabilmemizi sağlayacaktır.

Yöneylem araştırması; belirli kısıtların olduğu bir durumda, belirli bir amaca yönelik en uygun çözümün bulunması için geliştirilmiş bir yöntemdir.

'Yöneylem Araştırması' deyimi ilk kez İkinci Dünya Savaşı'nda İngilizler tarafından kullanılmışsa da, temellerini oluşturan ilkel matematik programlama modelleri 1759'da Quesnay tarafından, 1874'de Walras tarafından geliştirilmiştir. Daha karmaşık ekonomik modeller 1937 de Von Neumann ve 1939'da Kantoravich tarafından ortaya atılmıştır.
Doğrusal modellerin matematiksel temelleri ise 1873'de Jordan, 1896'da Minkowski ve 1903'de Farkas tarafından atılmıştır. Dinamik modellerin ilk geliştirilmesi 1856-1922 arasında yaşamış olan Markov, Kuyruk kuramının ilk çalışmaları ise 1878-1929 arasında yaşayan Erlang tarafından yapılmıştır.

Sanayi devriminin gerçekleşmesinden sonra bu devrimi gerçekleştiren ülkelerdeki organizasyonların hacimlerinin büyüdüğü ve işlemlerin karmaşıklıklarının arttığı
gözlenmiştir. Artan karmaşıklık kaynakların organizasyonun yararına en etkin şekilde kullanımını güçleştirmiştir.Bu tür problemler ve bunlara çözüm arayışı Yöneylem araştırması gibi yeni bilim dallarının doğurmuştur. YA nın ilk uygulamaları yönetimde bilimsel yaklaşımların
kullanılması olarak gösterilmektedir; yönetim bilimi ve YA ile ilgili çalışmalar M.Ö. 212 yılına kadar uzanmaktadır.


YA nın Konusu : İnsan - Makina sistemlerinin tasarım , kuruluş ve işletiminde karşılaşılan problemleri belirlemek ve karar problemlerine optimum çözüm aramaktır.

YA nın yaklaşımı : Sistemi bütünüyle ele alarak farklı disiplinlerden oluşan ekiple bilimsel yöntemi izlemektir.

YA nın amacı : Yönetimin politika ve uygulamalarını bilmsel olarak belirlemesine yardımcı olmak, böylece yönetimle ilgili kararların tutarlılık ve uygulanabilirliğini
arttırmaktır.

YA Model Yaklaşımı

Bir YA çalışmasında kullanılan aşamaları aşağıdaki gibi verebiliriz:

1. Problemin formüle edilmesi.
2. Çalışılan sisteme ait matematik modelin kurulması.
3. Modelin çözümünün yapılması.
4. Modelin ve çıkarılan çözümün test edilmesi.
5. Çözüm üzerinde kontrollerin yapılması.
6. Çözümün gerçek hayata geçirilmesi.(uygulanması)


Kaynaklar:
[1] http://tr.wikipedia.org/wiki/Y%C3%B6neylem_ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1
[2] Yöneylem araştırması ders notları