Kafama takılan önemli sorulardan biri Kara delikler ("Black hole") ve Solucan delikleri ("Worm hole") arasındaki farktır. Ben de merakımı yenmek için araştırdım, o da ne, bir de ak delikler varmış :S bir bunlar eksikti.
Kara Delik: Kara delik, en basit ifadesiyle, yakınındaki nesnelerin kendi çekim alanından kaçıp kurtulmasına izin vermeyecek kadar büyük bir kütlenin yoğunlaştığı uzay bölgesidir. Uzayda çok fazla maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir. Çok fazla maddeye sahip olmasından dolayı kütle çekimi o kadar güçlüdür ki, ne ışık ne madde ne de her hangi diğer bir şey onun bulunduğu alandan uzaklaşamaz. Bu yüzden görünmez ve sadece kara bir delik olarak belirir. Bu inanılmaz kütle çekimi ile gezegenleri, yıldızları, büyük güneşleri, ışığı ve hatta zamanı bile bükerek, kendine çekip yutar.
Ak Delik: Teorik olarak kara deliklerin tam bir zıttı olan deliklerdir. Kara deliklerin maddeleri yutmasına zıt olarak maddeleri iterler. Kara delik kendisinden hiç bir şeyin kaçamadığı uzay bölgesi olduğuna göre, zamanda tersine döndürülmüş bir kara delik, içine hiç bir şeyin düşemediği bir uzay bölgesi olur. Aslında kara deliklerin nesneleri emip yutması gibi ak delikler de nesneleri kusup tükürür.
Ak delikler GR (Genel Relativite) denklemlerinin tamamen geçerli matematiksel çözümüdür, fakat bu onların doğada gerçekten mevcut oldukları anlamına gelmez. Aslında onların mevcut olmadıkları neredeyse kesin gibidir; çünkü bir ak delik üretmenin herhangi bir yolu yoktur. (Bir ak deliği üretmek, bir kara deliği yok etmek gibi, mümkün değildir; çünkü bu iki olay, zamanları birbirine göre tersine akan iki süreçtir.)
Solucan Deliği: yüklü veya dönen bir kara deliğin içi, kara delik tarafından düştüğünüzde ak delik tarafından çıkabileceğiniz şekilde, karşıdaki ak delikle bağlanmış olabilir. Ak ve kara deliklerin bu kombinasyonuna solucan deliği (wormhole) denir.
Ak delik ucu kara delikten çok uzaklarda olabilir; hatta başka bir evrende bile bulunabilir - bu, solucan deliğiyle olan bağ dışında, bizim kendi bölgemizden tamamen kopuk bir uzayzaman bölgesi demektir. O halde uygun bir şekilde yerleşmiş bir solucan deliği çok uzun mesafelere, ya da başka bir evrene bile seyahat etmenin elverişli ve hızlı bir yoludur. Bir solucan deliğinin çıkış ucu belki de geçmiştedir; böyle bir durumda da ondan geçerek geçmişe gidebilirsiniz. Bütün bunlar insana gerçekten çok tuhaf geliyor. Her şeyden önce solucan delikleri neredeyse kesinlikle mevcut değildir. Ak deliklerle ilgili bölümde de geçtiği gibi, bir şeyin sadece matematiksel denklemlere geçerli bir çözüm olması onun tabiatta gerçekten var olmasını gerektirmez. Özellikle sıradan maddenin çökmesi sonucunda ortaya çıkan kara delikler (var olduğunu düşünebildiğimiz bütün kara delikler buna dahildir) solucan delikleri oluşturmaz. Bunlardan birine düşerseniz, her hangi bir yerden mantar gibi bitmezsiniz. Doğruca gider, tekilliğe çarparsınız; hepsi bu kadar.
Ayrıca, bir solucan deliği oluşsa bile onun kararlı olmayacağı düşünülüyor. Onda seyahat etme girişiminin neden olacağı düzensizlik [perturbation] de dahil olmak üzere en küçük herhangi bir pertürbasyon bile onun çökmesine neden olacaktır.
Son olarak, solucan delikleri var ve kararlı olsa bile onda yolculuk yapmak epey sevimsiz olurdu. Yakındaki yıldızlardan, kozmik fon radyasyonundan vs solucan deliğine dökülen radyasyon, çok yüksek frekanslarda maviye kaymış olacaktır. Solucan deliğini geçmeye çalışırken bu X ve gamma ışınlarıyla kızartılmış olurdunuz.
Kaynaklar:
Kara delikler üzerine
http://www.crystalinks.com/wormholes.html
Wikipedia
Vikipedi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder