GNU/Linux işletim sisteminde kaynak kodtan program kurma
Günümüzde artık neredeyse bütün GNU/Linux'lerin (Slackware dışındakiler mi demeliyiz :) ) kullanıcının işini kolaylaştıran bir paket yöneticisi var. Paket yöneticisi olmasa bile kendi özel paket sistemleri (Debian tabanlı sistemler için deb uzantılı, Red Hat sistemler için rpm uzantılı) var. Bu kendi özel paketlerini genellikle çift tıklama ile kurabiliyorsunuz. Paket yöneticisi de çoğu GNU/Linux kullanıcısının bileceği gibi işleri oldukça kolaylaştırıyor. Paketi arıyorsunuz, seçiyorsunuz ve kur diyorsunuz. Paket gerekli bağımlılıklarıyla beraber kuruluyor. Güncellemesi geldiği zaman görebiliyorsunuz, güncel sürümüne sorunsuz bir şekilde yükseltebiliyorsunuz.
Buraya kadar herşey güzel. Diyelim ki paket depolarında olmayan, ve sadece kaynak koduna sahip olduğunuz bir programı kurmak istediniz. Ne yapacaksınız? Paket depolarında aradığı programı bulamayanların ve bir şekilde kaynak koda erişenlerin sorduğu en temel sorudur bu. Özellikle kullanıcı kendisini “uzman” olarak görmüyorsa bu işlem karmaşık ve zor bir işlem olarak gözünü korkutacaktır.
Bu kaynak kod dosyaları arasında aşama aşama ne yapılması gerektiğini anlatan README (Oku Beni) dosyaları vardır. Yoksa, o kaynak dosyasının indirildiği sitede falan olması gerekir. Bütün bu dosyalarda GNU/Linux sistemler için temel aşamalar anlatılır, elbette o program için kurulması gereken bağımlılıklar, kütüphaneler varsa bu “oku beni” dosyasında öncelikle o paketlerin, programların, kütüphanelerin nasıl kurulacağı anlatılır. Bu bağımlılıklar kurulduktan sonra, sıra asıl programı kurmaya gelecektir. Kaynak kodtan kurulma işlemleri aşağıdaki temel adımlardan oluşur. İndirdiğiniz sıkıştırılmış dosyanın tar.gz uzantılı olduğunu varsayarak aşağıdaki aşamalar anlatılmıştır (Bir terminal kullanarak bu komutların girilmesi gerekmektedir):
- tar xvzf paketismi.tar.gz (veya tar xvjf paketismi.tar.bz2) Bu kod yardımıyla sıkıştırılmış dosyayı açmak için kullanılmaktadır. (Dilerseniz, eğer masaüstü ortama erişiminiz varsa grafiksel bir uygulama ile de sıkıştırılmış dosyayı açabilirsiniz -açabilirsiniz derken genişletmeyi, “extract” kavramını kastediyorum)
- Açılan paketin oluşturduğu klasöre girmemiz lazım : cd paketismi
- ./configure yardımıyla derleme öncesi gerekli yapılandırmaların gerçekleşmesini sağlıyoruz.
- make komutuyla da derleme işleminin başlatılmasını tetikliyoruz.
- Daha sonra make install komutuyla programın kurulumunu tamamlarız.
Bu komutların ne işe yaradığı, ne olduğu ayrıntılı bir yazı konusu aslında. Temel olarak bunları bilmeden de çoğu paketi kurmak, oluşan hatalar doğrultusunda gerekenleri yapmak sorunları çözecektir. “make” GNU tarafından üretilmiş olan ve çalıştırılabilir veya diğer kaynak kod olmayan dosyaların üretilmesini kontrol eden bir yazılımdır. “makefile” denilen bir dosyadan programın nasıl üretileceğini keşfederek programı üretir (gcc'yi de araştırmanız lazım :), ya da kolay olsun bağlantıları inceleyin ;) ).
Not: Burada anlatılanlar C, C++ kaynak kodlarından kurulumu (derlemeyi) anlatmaktadır. Farklı programlama diline göre, farklı aşamalar olacaktır. Her kaynak koduyla beraber dağıtılan oku beni dosyaları bu işlemi anlattıkları için mutlaka izlenmesi ve okunması gereken belgelerdir. Bu işlemi öğrenmenin en güzel yolu sürekli deneyerek, hataları okuyup çözümler bulmaya çalışarak ve forumlarda hata mesajları için yardım isteyerek mümkündür.
Bağlantılar:
http://www.tuxfiles.org/linuxhelp/softinstall.html
http://www.newlinuxuser.com/howto-install-deb-rpm-and-source-code-files/
http://linuxpoison.blogspot.com/2008/02/howto-install-software-from-source-code.html
http://www.gnu.org/software/make/
http://gcc.gnu.org/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder