Günümüzde bilişim teknolojisi, firmaların verimliliği ve karlılığını doğrudan etkileyen, hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynamaktadır. Firmaların bölümleri arasında uyum, ortak bir hedef ve haberdar olmayı başarabilmesi için kurumsal bir bilgi teknolojileri mimarisine sahip olmaları gerekir.
Kurumsal mimari bir kurumun stratejileri, süreçleri, bilgi ve veri gereksinmeleri, bilişim sistemleri ve teknoloji altyapısını belirli bir çerçeve içerisinde betimleyen, kapsamlı bir belgedir. Kurumsal mimari için en yaygın biçimde kullanılan başlıca dört çerçeve bulunmaktadır:[1]
· Zachman Çerçevesi (the Zachman Framework).
· Açık Grup Mimari Çerçevesi (TOGAF: The Open Group Architectural Framework).
· Federal Kurumsal Mimari (the Federal Enterprise Architecture).
· Gartner Kurumsal Mimarisi (the Gartner Enterprise Architecture).
The Open Group, 90'lı yılların ortalarından beri aralarında IBM, NEC, HP, SAP gibi teknoloji ve üretim lideri firmaların ortak bir çatı altında tecrübelerini paylaştıkları bir konsorsiyumdur. Bu birikimlerin oluşturduğu bilgiler ışığında kurumsal mimari tabanın gelişmesi ve uluslararası standartların oluşması için bir Framework Mimarisi geliştirilmiştir ve halen 150'ye yakın firmanın katkılarıyla gelişmeye devam etmektedir.
The Open Group Architecture Framework (TOGAF) olarak adlandırılan ve yukarıdaki vazgeçilmez ihtiyaçlara çözüm üretmek ve uluslararası standardizasyonla kurumsal mimari yapılarının analizlerinin oluşturulmasında, metodolojiler oluşturarak, çözüm stratejileri geliştirmede işletmelere yardımcı olur. Kurumsal Mimarlar, yöneticiler ve iş geliştirime sorumluları kendilerini sektörlerinde bugünün ve yarının iş ortamında daha yararlı ve verimli hale TOGAF’ın gücüyle getirebilirler.
Zachman modeli 1987 yılında John Zachman tarafından hazırlanmış olup, klasik mimari (inşaat mimarisi) kavramlarının tüm kompleks yapılara uyarlanabileceği ilkesinden yola çıkarak tanımlanmıştır. 1996 yılında ABD kongresi tarafından kabul edilen Clinger-Cohen yasası (Bilgi Teknolojileri Yönetim Reform Yasası) ile ABD kamu kurumlarının bilgi teknolojileri yöneticileri, kurumlarının bilgi teknolojileri mimarisini ortaya koymakla yükümlü kılınmıştır. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesinde kurumların ölçek ekonomisinden faydalanabilmesi için, kamu kurumları bilgi teknolojileri konseyi FEAF'ı (Federal Bilgi Teknolojilileri Mimari Metodolojisi) geliştirmiştir. Bu metodolojinin hitap ettiği kesimin genişliğinden dolayı, belli mimari planları konusunda zorunluluklar getirilmemiş ve tanımları yapılmamıştır. Ancak TEAF (Hazine Bilgi Teknolojilileri Mimari Metodolojisi) ve DoDAF (Savunma Bakanlığı Bilgi Teknolojileri Mimarisi) hitap ettikleri kurumların kapsamının daha dar ve bu kurumların ihtiyaçlarının belirli olması nedeni ile belli mimari planların tanımını yapmakta, zorunlu ve isteğe bağlı planlar belirtilmektedir. [2]
İyi bir bilgi teknolojileri mimarisi sağladığı teknik faydaların yanı sıra aşağıdaki gözle görülür verimlilik artılarını doğuracaktır[2]:
- Daha etkin bilgi teknolojileri operasyonu
- Geliştirme, destek ve bakım maliyetlerinin düşürülmesi
- Uygulamaların taşınabilir olması
- Uygulama ve diğer bilgi teknolojileri araçlarının entegrasyon düzeyinin artması, sistem ve bilgi ağı yönetiminin kolaylaştırılması
- Güvenlik gibi kurumun tamamını etkileyen kritik bilgi teknolojileri sorunlarını çözme kabiliyetinin artması
- Sistem parçalarının daha kolay güncellenmesi ve değiştirilmesi
- Varolan yatırımdan alınan verimin artırılması, gelecekteki yatırımların risk faktörünün düşürülmesi
- Bilgi teknolojileri alt yapısındaki karmaşıklığın azaltılması
- Var olan kaynaklardan maksimum verimin sağlanması
- Çözümlerin içeride geliştirilme, satın alma veya dış kaynak kullanımı ile temin edilmesi kararlarının daha etkili ve kolay alınması
- Yeni yatırımların maliyet ve riskinin düşürülmesi
- Daha hızlı, daha kolay ve daha ucuz satın alma
- Bilgi teknolojileri ürün ve hizmetleri ile ilgili kurumsal alt yapının kapsamlı bir planı mevcut olduğundan mevcut alt yapıya uyumlu olarak alınacak ürün ve hizmetin niteliklerinin daha kolay belirlenebilmesi
- Satın alma kararlarının hızla alınabilmesinden dolayı satın alma ve uygulama hızının artması
·
Kaynaklar:
[2] Bilgi teknolojileri mimarisi Fatih Emiral, Kurumsal Risk Hizmetleri, Deloitte
